Integrale financiering van de openbare ruimte
Integrale financiering helpt de openbare ruimte slimmer en duurzamer te financieren. Leer van het praktijkvoorbeeld in Rotterdam.
30 oktober 2025
Utrechtse roadmap fungeert als raamwerk voor integrale en stedelijke programmering
Om beter om te gaan met schaarse tijd, financiën en menskracht, werkt Utrecht sinds 2022 aan een samenhangend raamwerk voor stedelijke programmering. Edward Willems, projectleider roadmap integraal en stedelijk programmeren van de openbare ruimte bij de gemeente Utrecht vergelijkt het proces met mountainbiken. “Je begint enthousiast, maar weet niet welke obstakels je onderweg zal tegenkomen, hoe lang het gaat duren en of je een keer onderuitgaat.”
Foto op overzichtspagina: Nanda Sluijsmans
De aanpak richt zich op het verbinden van strategisch, tactisch en operationeel niveau, met als doel betere keuzes te maken voor de stad. Met jaarlijkse sessies en ondersteunende instrumenten, zoals de Utrechtse barcode, wil Utrecht meer grip krijgen op projecten en beleid.
Van mikado naar structuur: keuzes maken op het juiste moment
Het raamwerk biedt een alternatief voor het zogeheten “mikado programmeren”, waarbij pas in het stadium van projectvoorbereiding alle stedelijke ambities een plek moeten krijgen in dat éne project. Bij elk potje mikado liggen de stokjes weer totaal anders over elkaar. Door eerder in het proces keuzes te maken en deze te koppelen aan beschikbare capaciteit en middelen, ontstaat meer focus.
De “zandloper”-metafoor illustreert de uitdaging: betere afwegingen maken op strategisch en tactisch niveau, vanuit samenhang in de verschillende deelgebieden en vanuit die keuzes de goede projecten opzetten. Utrecht wil via feedbackloops leren van deze nieuwe aanpak door de lessen in projecten en gebiedsprogramma’s te benutten voor vernieuwing van strategisch beleid.
Langjarig proces met ambitie en realisme
Hoewel het raamwerk nog in ontwikkeling is, zijn de eerste rapportages opgesteld en wordt gewerkt aan definities en een implementatieplan. De ambitie is om externe partijen beter in te vlechten en vitale systemen mee te nemen in gebiedsgerichte keuzes. De aanpak vraagt om organisatorische verandering en duidelijke governance. Utrecht kiest voor een pragmatische route: niet alles dichttimmeren, maar beginnen en onderweg verbeteren. Het uiteindelijke doel is een robuust systeem dat helpt om stedelijke ambities realistisch en effectief te realiseren.
Welk pad volgt jouw gemeente?
Utrecht daagt collega-collega’s uit om stelling te nemen over hun eigen programmeringsaanpak. Waar sta je nu, wat is je ideaalbeeld en wat is je realistische inschatting over hoe snel je daar komt?